Leczenie otyłości
Otyłość to jedna z najczęstszych chorób cywilizacyjnych XXI wieku – jej występowanie stale rośnie, zarówno wśród dorosłych, jak i dzieci. Choć często bywa bagatelizowana lub błędnie utożsamiana wyłącznie ze stylem życia, w rzeczywistości jest to złożona jednostka chorobowa o podłożu metabolicznym, hormonalnym, psychologicznym, a często także genetycznym. Wpływa nie tylko na zdrowie fizyczne, ale również na kondycję psychiczną, poczucie własnej wartości i jakość życia.
Skuteczne leczenie otyłości powinno opierać się na profesjonalnej opiece i indywidualnym podejściu do pacjenta. Wymaga dokładnej diagnostyki, wsparcia interdyscyplinarnego zespołu specjalistów oraz budowania trwałych, zdrowych nawyków, które można realnie wdrożyć w codziennym życiu. Leczenie otyłości to proces – ale dobrze prowadzony, może przynieść wymierne korzyści zdrowotne i psychiczne.
Skuteczne leczenie otyłości powinno opierać się na profesjonalnej opiece i indywidualnym podejściu do pacjenta. Wymaga dokładnej diagnostyki, wsparcia interdyscyplinarnego zespołu specjalistów oraz budowania trwałych, zdrowych nawyków, które można realnie wdrożyć w codziennym życiu. Leczenie otyłości to proces – ale dobrze prowadzony, może przynieść wymierne korzyści zdrowotne i psychiczne.
prof. dr hab. n. med. Ewa Barbara Pańkowska
lekarz
lek. Anna Jackun-Podleśna
lekarz
Lek. Dominika Cichońska-Musioł
lekarz
lek. Joanna Wardaszko
lekarz
mgr Oktawia Braun-Muszyńska
dietetyk
mgr Donata Wojtyła
pielęgniarka
Przyczyny otyłości
Przyczyny otyłości powszechnie kojarzone są ze złymi nawykami żywieniowymi, głównie przejadaniem się czy brakiem aktywności fizycznej. W wielu przypadkach jest to podstawowa przyczyna, ale należy pamiętać, że za nadmiarem zbędnych kilogramów bardzo często stoją choroby, schorzenia lub problemy psychiczne i emocjonalne.
Przyczyną odkładania tkanki tłuszczowej mogą być m. in. takie schorzenia jak:
Niedoczynność tarczycy – spowolniony metabolizm i zatrzymanie wody w organizmie mogą prowadzić do przyrostu masy ciała.
Zespół policystycznych jajników (PCOS) – zaburzenia hormonalne sprzyjające insulinooporności i gromadzeniu tkanki tłuszczowej.
Insulinooporność i cukrzyca typu 2 – zaburzenia gospodarki węglowodanowej sprzyjają odkładaniu się tłuszczu.
Zaburzenia pracy przysadki mózgowej – m.in. niedobór hormonu wzrostu lub nadmiar kortyzolu (zespół Cushinga).
Depresja i zaburzenia lękowe – mogą prowadzić do nadmiernego jedzenia (tzw. „jedzenie emocjonalne”) lub zaniedbania zdrowych nawyków.
Zaburzenia snu, m.in. bezdech senny – wpływają na gospodarkę hormonalną i zwiększają ryzyko tycia.
Zespół metaboliczny – zespół współistniejących czynników (m.in. nadciśnienie, zaburzenia lipidowe), który często towarzyszy otyłości, ale też ją pogłębia.
Uwarunkowania genetyczne – niektóre osoby są bardziej predysponowane do przybierania na wadze z powodu czynników dziedzicznych.
W dzisiejszej kulturze otyłość często bywa błędnie postrzegana jako wyłącznie wynik braku silnej woli czy złych wyborów. Tymczasem rzeczywistość jest znacznie bardziej złożona. Przyczyny otyłości mogą mieć charakter metaboliczny, hormonalny, psychologiczny lub środowiskowy, a ich rozpoznanie i skuteczne leczenie wymagają specjalistycznej wiedzy i indywidualnego podejścia. Dlatego tak ważne jest, by osoby zmagające się z otyłością otrzymały fachową pomoc zamiast oceny.
Przyczyną odkładania tkanki tłuszczowej mogą być m. in. takie schorzenia jak:
Niedoczynność tarczycy – spowolniony metabolizm i zatrzymanie wody w organizmie mogą prowadzić do przyrostu masy ciała.
Zespół policystycznych jajników (PCOS) – zaburzenia hormonalne sprzyjające insulinooporności i gromadzeniu tkanki tłuszczowej.
Insulinooporność i cukrzyca typu 2 – zaburzenia gospodarki węglowodanowej sprzyjają odkładaniu się tłuszczu.
Zaburzenia pracy przysadki mózgowej – m.in. niedobór hormonu wzrostu lub nadmiar kortyzolu (zespół Cushinga).
Depresja i zaburzenia lękowe – mogą prowadzić do nadmiernego jedzenia (tzw. „jedzenie emocjonalne”) lub zaniedbania zdrowych nawyków.
Zaburzenia snu, m.in. bezdech senny – wpływają na gospodarkę hormonalną i zwiększają ryzyko tycia.
Zespół metaboliczny – zespół współistniejących czynników (m.in. nadciśnienie, zaburzenia lipidowe), który często towarzyszy otyłości, ale też ją pogłębia.
Uwarunkowania genetyczne – niektóre osoby są bardziej predysponowane do przybierania na wadze z powodu czynników dziedzicznych.
W dzisiejszej kulturze otyłość często bywa błędnie postrzegana jako wyłącznie wynik braku silnej woli czy złych wyborów. Tymczasem rzeczywistość jest znacznie bardziej złożona. Przyczyny otyłości mogą mieć charakter metaboliczny, hormonalny, psychologiczny lub środowiskowy, a ich rozpoznanie i skuteczne leczenie wymagają specjalistycznej wiedzy i indywidualnego podejścia. Dlatego tak ważne jest, by osoby zmagające się z otyłością otrzymały fachową pomoc zamiast oceny.
Metody leczenia
1. Modyfikacja stylu życia (pierwsza linia leczenia)
Indywidualnie dobrana dieta redukcyjna – opracowana przez dietetyka z uwzględnieniem potrzeb zdrowotnych, preferencji i stylu życia pacjenta.
Zwiększenie aktywności fizycznej – np. programy ćwiczeń aerobowych, oporowych, spacery – dobrane do możliwości pacjenta.
Edukacja zdrowotna – nauka rozpoznawania sygnałów głodu i sytości, planowania posiłków, strategii radzenia sobie z pokusami.
Terapia behawioralna – wspiera zmianę nawyków, pomaga utrzymać motywację i zapobiega nawrotom masy ciała.
2. Wsparcie psychologiczne i psychiatryczne
Psychoterapia indywidualna lub grupowa – np. terapia poznawczo-behawioralna (CBT), terapia ACT.
Wsparcie w leczeniu zaburzeń odżywiania – jak kompulsywne objadanie się (BED), które często towarzyszy otyłości.
Leczenie zaburzeń psychicznych – takich jak depresja czy zaburzenia lękowe, które mogą wpływać na masę ciała.
3. Leki wspomagające redukcję masy ciała – np. orlistat, leki inkretynowe jak: liraglutyd, semaglutyd (GLP-1), dulaglutyd, tirzepatyd, bupropion/naltrekson. Wszystkie leki należy stosować pod nadzorem lekarza
Leczenie chorób współistniejących – np. insulinooporności, cukrzycy, nadciśnienia, PCOS.
Farmakoterapia psychiatryczna – stosowana w przypadku istotnego wpływu zaburzeń psychicznych na proces odchudzania.
4. Leczenie hormonalne
Wyrównanie niedoczynności tarczycy – np. lewotyroksyna.
Terapia zaburzeń hormonalnych (np. w PCOS) – leki hormonalne, metformina, antykoncepcja hormonalna.
Leczenie zaburzeń przysadki lub nadnerczy – w zależności od rozpoznania.
5. Leczenie chirurgiczne (bariatria)
W przypadku zaawansowanej otyłości, gdy standardowe metody leczenia okazują się niewystarczające, pacjent może zostać zakwalifikowany do leczenia operacyjnego (chirurgii bariatrycznej). W takiej sytuacji istnieje możliwość uzyskania skierowania do odpowiedniego ośrodka specjalistycznego.
6. Opieka interdyscyplinarna
Współpraca lekarza, dietetyka, psychologa, psychiatry i fizjoterapeuty – kluczowa dla długofalowych efektów leczenia. Indywidualny plan leczenia – dostosowany do przyczyn otyłości, schorzeń towarzyszących i możliwości pacjenta.
Indywidualnie dobrana dieta redukcyjna – opracowana przez dietetyka z uwzględnieniem potrzeb zdrowotnych, preferencji i stylu życia pacjenta.
Zwiększenie aktywności fizycznej – np. programy ćwiczeń aerobowych, oporowych, spacery – dobrane do możliwości pacjenta.
Edukacja zdrowotna – nauka rozpoznawania sygnałów głodu i sytości, planowania posiłków, strategii radzenia sobie z pokusami.
Terapia behawioralna – wspiera zmianę nawyków, pomaga utrzymać motywację i zapobiega nawrotom masy ciała.
2. Wsparcie psychologiczne i psychiatryczne
Psychoterapia indywidualna lub grupowa – np. terapia poznawczo-behawioralna (CBT), terapia ACT.
Wsparcie w leczeniu zaburzeń odżywiania – jak kompulsywne objadanie się (BED), które często towarzyszy otyłości.
Leczenie zaburzeń psychicznych – takich jak depresja czy zaburzenia lękowe, które mogą wpływać na masę ciała.
3. Leki wspomagające redukcję masy ciała – np. orlistat, leki inkretynowe jak: liraglutyd, semaglutyd (GLP-1), dulaglutyd, tirzepatyd, bupropion/naltrekson. Wszystkie leki należy stosować pod nadzorem lekarza
Leczenie chorób współistniejących – np. insulinooporności, cukrzycy, nadciśnienia, PCOS.
Farmakoterapia psychiatryczna – stosowana w przypadku istotnego wpływu zaburzeń psychicznych na proces odchudzania.
4. Leczenie hormonalne
Wyrównanie niedoczynności tarczycy – np. lewotyroksyna.
Terapia zaburzeń hormonalnych (np. w PCOS) – leki hormonalne, metformina, antykoncepcja hormonalna.
Leczenie zaburzeń przysadki lub nadnerczy – w zależności od rozpoznania.
5. Leczenie chirurgiczne (bariatria)
W przypadku zaawansowanej otyłości, gdy standardowe metody leczenia okazują się niewystarczające, pacjent może zostać zakwalifikowany do leczenia operacyjnego (chirurgii bariatrycznej). W takiej sytuacji istnieje możliwość uzyskania skierowania do odpowiedniego ośrodka specjalistycznego.
6. Opieka interdyscyplinarna
Współpraca lekarza, dietetyka, psychologa, psychiatry i fizjoterapeuty – kluczowa dla długofalowych efektów leczenia. Indywidualny plan leczenia – dostosowany do przyczyn otyłości, schorzeń towarzyszących i możliwości pacjenta.
Badania w leczeniu otyłości
W celu określenia dokładnej przyczyny nadwagi lub otyłości lekarz wykonuje badania takie jak m. In.:
Badania hormonalne
Analiza składu ciała
Badania hormonalne
Analiza składu ciała