Diabetologia - leczenie cukrzycy

      Cukrzyca typu 2 to choroba metaboliczna, która rozwija się stopniowo i przez długi czas może nie dawać wyraźnych objawów. Jej diagnostyka opiera się na badaniach poziomu glukozy we krwi – na czczo, po posiłku oraz na oznaczeniu hemoglobiny glikowanej (HbA1c). Wczesne rozpoznanie i odpowiednio dobrane leczenie pozwalają na skuteczną kontrolę choroby i zapobieganie jej powikłaniom.

      Podstawą terapii są zmiany stylu życia – zbilansowana dieta, regularna aktywność fizyczna i redukcja masy ciała. U wielu pacjentów skuteczne są leki doustne, które pomagają obniżyć poziom glukozy i poprawić wrażliwość tkanek na insulinę. W przypadku pogorszenia kontroli glikemii lub w szczególnych okolicznościach (np. infekcja, zabieg chirurgiczny) możliwe jest czasowe lub stałe włączenie insulinoterapii. Coraz częściej wprowadzane są leki nowej generacji, pochodne inkretyny, które dodatkowo, poza regulacją glikemii korzystnie wpływają na pracę serca, ciśnienie krwi i pomagają w redukcji masy ciała.

W naszej placówce oferujemy kompleksową opiekę nad osobami z cukrzycą typu 2, obejmującą:
     konsultacje diabetologiczne i internistyczne,
     indywidualne dostosowanie farmakoterapii,
     edukację w zakresie samokontroli i stylu życia,
     możliwość włączenia insulinoterapii i ciągłego monitorowania glikemii,
     wsparcie w przygotowaniu do zabiegów chirurgicznych.

Naszym celem jest długofalowa poprawa jakości życia pacjentów i zapobieganie powikłaniom cukrzycy.

      Cukrzyca typu 2 często rozwija się powoli i przez długi czas może nie dawać jednoznacznych objawów. Dlatego tak ważna jest czujność – szczególnie u osób z grup ryzyka (np. z nadwagą, nadciśnieniem, siedzącym trybem życia lub rodzinnym występowaniem cukrzycy).

Do najczęstszych objawów, które mogą wskazywać na rozwijającą się cukrzycę typu 2, należą:
    senność
    częste oddawanie moczu (wielomocz)
    wzmożone pragnienie i suchość w ustach
    uczucie ciągłego zmęczenia i senność
    niewyjaśniony spadek lub wzrost masy ciała
    wolne gojenie się ran, częste infekcje skóry lub dróg moczowych
    pogorszenie widzenia
    mrowienie lub drętwienie kończyn.

     Jeśli zauważymy u siebie jeden lub kilka z tych objawów, warto jak najszybciej skonsultować się z diabetologiem lub lekarzem internistą. Wczesne rozpoznanie choroby i wdrożenie leczenia pozwolą uniknąć groźnych powikłań i znacznie poprawi komfort życia.

    Cukrzyca typu 1 to choroba autoimmunologiczna, w której układ odpornościowy niszczy komórki beta trzustki produkujące insulinę. Zachorowanie najczęściej występuje w dzieciństwie lub w wieku młodzieńczym. Szacuje się, że ponad 85% przypadków diagnozowanych jest przed 20. rokiem życia. Jednak wystąpić może w każdym wieku. Ze względu na całkowity niedobór insuliny, leczenie wymaga jej codziennego podawania – najczęściej w formie wstrzyknięć (penami) lub z użyciem osobistej pompy insulinowej. W celu monitorowania efektów leczenia insuliny i dla bezpieczeństwa, pacjenci coraz częściej korzystają z nowoczesnych systemów ciągłego monitorowania glikemii (CGM), które umożliwiają bieżące kontrolowanie poziomu cukru, bez konieczności częstego nakłuwania palców.
W Instytucie Diabetologii otaczamy opieką osoby z cukrzycą typu 1, zarówno dorosłych, jak i pacjentów w okresie przejściowym, którzy kończą leczenie w poradni pediatrycznej i przechodzą pod opiekę diabetologa internisty. Wsparcie w tym procesie, zarówno medyczne, jak i edukacyjne, pozwala na płynne przejście i kontynuację skutecznego leczenia w dorosłości.

     Nieleczona lub niewłaściwie kontrolowana cukrzyca, zarówno typu 1, jak i typu 2, może prowadzić do licznych powikłań, które rozwijają się stopniowo i mają wpływ na wiele narządów.
Najczęstsze z nich to:
    Retinopatia cukrzycowa, prowadząca do zmian na dnie oka i w gałce ocznej, w wyniku których może dojść do znacznego pogorszenia wzroku, a nawet do ślepoty.
    Nefropatia cukrzycowa, czyli uszkodzenie nerek, które w skrajnych przypadkach może wymagać dializoterapii.
    Neuropatia cukrzycowa, objawiająca się m.in. mrowieniem, bólem lub utratą czucia w stopach i dłoniach.
    Stopa cukrzycowa, będąca skutkiem uszkodzenia nerwów i słabego ukrwienia kończyn, co zwiększa ryzyko trudno gojących się ran.
    Choroby sercowo-naczyniowe, takie jak nadciśnienie, choroba niedokrwienna serca czy udar mózgu, występują częściej u osób z cukrzycą.

    Ryzyko wystąpienia powikłań można znacząco zmniejszyć dzięki regularnym badaniom kontrolnym, odpowiednio dobranej terapii i właściwej samokontroli glikemii. W przypadku cukrzycy typu 2 bardzo ważne jest także leczenie chorób współistniejących, takich jak otyłość, nadciśnienie tętnicze czy zaburzenia lipidowe.

     W odniesieniu do osób z cukrzycą typu 1 kluczową rolę w zapobieganiu powikłaniom odgrywa, odpowiednio prowadzona i dostosowana do potrzeb pacjenta,  insulinoterapia, która polega na na podawaniu inuliny do każdego głównego posiłku. 

     Cukrzyca przez długi czas może rozwijać się bezobjawowo, dlatego jej rozpoznanie często opiera się na badaniach laboratoryjnych. Kluczowe w diagnostyce są pomiary poziomu glukozy we krwi – zarówno na czczo, jak i po doustnym teście obciążenia glukozą (OGTT). Pomocny jest również pomiar hemoglobiny glikowanej (HbA1c), który pozwala ocenić średni poziom glukozy z ostatnich 2–3 miesięcy.
W przypadku podejrzenia cukrzycy typu 1 lekarz może zlecić dodatkowo oznaczenie przeciwciał charakterystycznych dla choroby autoimmunologicznej, a w diagnostyce insulinooporności – pomiar poziomu insuliny i wskaźnika HOMA-IR.

     Szybkie rozpoznanie i rozpoczęcie leczenia mają kluczowe znaczenie – pozwalają uniknąć powikłań i zapewnić pacjentowi lepszą jakość życia. W przypadku niepokojących objawów, takich jak nadmierne pragnienie, częste oddawanie moczu, zmęczenie czy nagły spadek wagi, warto jak najszybciej zgłosić się do diabetologa.

     Insulinooporność często stanowi pierwszy etap w rozwoju cukrzycy typu 2. To zaburzenie metaboliczne, które może przez wiele lat pozostawać niezdiagnozowane, prowadząc stopniowo do trwałych zmian w gospodarce węglowodanowej. Nieleczona insulinooporność zwiększa ryzyko wystąpienia nie tylko cukrzycy typu 2, ale także innych chorób cywilizacyjnych, takich jak nadciśnienie, miażdżyca czy zespół metaboliczny. Dlatego jej wczesne rozpoznanie i właściwe leczenie są kluczowe w profilaktyce cukrzycy i powikłań z nią związanych.
     
     Insulinooporność to stan, w którym komórki organizmu przestają prawidłowo reagować na insulinę – hormon odpowiedzialny za regulację poziomu glukozy we krwi. W odpowiedzi organizm produkuje coraz więcej insuliny, co przez pewien czas pozwala utrzymać prawidłowy poziom cukru. Jednak z czasem mechanizm ten przestaje wystarczać, co prowadzi do przewlekłego podwyższenia glikemii i w wielu przypadkach – do rozwoju cukrzycy typu 2.

     Insulinooporność nie zawsze daje wyraźne objawy, ale może wiązać się z przyrostem masy ciała, trudnościami w jej redukcji, sennością po posiłkach czy uczuciem głodu, mimo niedawnego jedzenia. Jej wczesne wykrycie i odpowiednie postępowanie (zmiany w diecie, aktywność fizyczna, leczenie) pozwalają skutecznie opóźnić lub nawet zapobiec rozwojowi cukrzycy typu 2.

     W większości przypadków jest to stan odwracalny, dlatego też wczesne rozpoznanie i wprowadzenie odpowiedniego postępowania może zapobiec rozwojowi dalszych konsekwencji i tym samym cukrzycy typu 2.