Endokrynologia - leczenie chorób hormonalnych
Endokrynologia to dziedzina medycyny zajmująca się zaburzeniami gospodarki hormonalnej wynikającymi z nadczynności lub niedoczynności gruczołów dokrewnych. Przyczyny chorób endokrynologicznych mogą mieć podłoże zarówno genetyczne, jak i środowiskowe, dlatego w ich leczeniu kluczowa jest analiza dziedzicznych uwarunkowań oraz stylu życia pacjenta. W Instytucie Diabetologii lekarze specjaliści poświęcają odpowiednią ilość czasu na przeprowadzenie szczegółowego wywiadu, aby zebrać informacje niezbędne do postawienia trafnej diagnozy i wdrożenia leczenia przyczynowego.
Choroby Endokrynologiczne
Choroby endokrynologiczne klasyfikowane są według gruczołów wydzielających hormony. Mówimy więc o schorzeniach nadnerczy, tarczycy, trzustki, jajników oraz jąder.
Do najczęściej występujących chorób hormonalnych należą m.in. niedoczynność i nadczynność tarczycy (w tym choroba Hashimoto), choroba Addisona, zespół Cushinga, zespół policystycznych jajników (PCOS) oraz cukrzyca. Brak równowagi hormonalnej dotyka dziś bardzo wiele osób i często odpowiada za dolegliwości takie jak bezsenność, otyłość czy wahania nastroju. Do najczęstszych zaburzeń zalicza się m.in. insulinooporność, podwyższony poziom kortyzolu, dominację estrogenową oraz niedobór melatoniny.
Do najczęściej występujących chorób hormonalnych należą m.in. niedoczynność i nadczynność tarczycy (w tym choroba Hashimoto), choroba Addisona, zespół Cushinga, zespół policystycznych jajników (PCOS) oraz cukrzyca. Brak równowagi hormonalnej dotyka dziś bardzo wiele osób i często odpowiada za dolegliwości takie jak bezsenność, otyłość czy wahania nastroju. Do najczęstszych zaburzeń zalicza się m.in. insulinooporność, podwyższony poziom kortyzolu, dominację estrogenową oraz niedobór melatoniny.
Kiedy udać się do specjalisty
Objawy chorób lub zaburzeń na tle hormonalnym potrafią być bardzo uciążliwe. Często towarzyszą nam latami w efekcie czego przyzwyczajamy się do nich i przestajemy na nie zwracać uwagę. Warto pamiętać, że odpowiednio uregulowana gospodarka hormonalna bardzo poprawia jakość życia, Obserwacja własnego organizmu i kontakt z lekarzem specjalistą są kluczowe dla zlokalizowania problemu i postawienia odpowiedniej diagnozy.
Często występujące objawy zaburzeń endokrynologicznych to m. in. :
Chroniczne osłabienie i zmęczenie
Wachania nastroju
Hirsutyzm - nadmierne owłosienie u kobiet w miejscach takich ja twarz, klatka piersiowa czy plecy
Nasilający się trądzik i inne problemy skórne
Łysienie
Nadmierne pocenie
Znaczny przyrost masy ciała w krótkim czasie
Zaburzenia libido
Nieregularne i bolesne miesiączki
Bezsenność
Jeżeli zaobserwujemy, że jedna lub więcej z wyżej wymienionych dolegliwości uprzykrza nam życie od dłuższego czasu warto skonsultować się z lekarzem specjalistą. W przypadku wątpliwości co do natury i podłoża objawów warto w pierwszej kolejności udać się na konsultację z internistą.
Często występujące objawy zaburzeń endokrynologicznych to m. in. :
Chroniczne osłabienie i zmęczenie
Wachania nastroju
Hirsutyzm - nadmierne owłosienie u kobiet w miejscach takich ja twarz, klatka piersiowa czy plecy
Nasilający się trądzik i inne problemy skórne
Łysienie
Nadmierne pocenie
Znaczny przyrost masy ciała w krótkim czasie
Zaburzenia libido
Nieregularne i bolesne miesiączki
Bezsenność
Jeżeli zaobserwujemy, że jedna lub więcej z wyżej wymienionych dolegliwości uprzykrza nam życie od dłuższego czasu warto skonsultować się z lekarzem specjalistą. W przypadku wątpliwości co do natury i podłoża objawów warto w pierwszej kolejności udać się na konsultację z internistą.
Diagnostyka
Podstawą diagnostyki w endokrynologii są badania hormonalne.
W Instytucie Diabetologii oferujemy szeroki zakres badań krwi, które pomagają zdiagnozować zaburzenia hormonalne związane z funkcjonowaniem różnych gruczołów dokrewnych:
Tarczyca:
TSH (tyreotropina)
podstawowy wskaźnik pracy tarczycy, FT3 i FT4
wolne hormony tarczycy, anty-TPO, anty-TG
przeciwciała występujące w chorobach autoimmunologicznych, takich jak Hashimoto czy choroba
Gravesa-Basedowa.
Cukrzyca i insulinooporność:
glukoza na czczo
ocena poziomu cukru we krwi, Hemoglobina glikowana (HbA1c)
pokazuje średni poziom glukozy z ostatnich 3 miesięcy, Test obciążenia glukozą (OGTT)
tzw. krzywa cukrowa i insulinowa, służą do oceny insulinooporności.
Nadnercza:
kortyzol (w surowicy lub w dobowej zbiórce moczu) – ocena tzw. osi stresowej, ACTH (hormon adrenokortykotropowy)
ocena pracy nadnerczy, Aldosteron i renina
badania przy podejrzeniu nadciśnienia o podłożu hormonalnym.
Przysadka mózgowa:
prolaktyna (PRL)
diagnostyka zaburzeń miesiączkowania i niepłodności, Hormon wzrostu (GH) i IGF-1
diagnostyka niedoboru wzrostu lub gigantyzmu, LH i FSH
ocena funkcji jajników i jąder.
Jajniki i jądra:
estradiol (E2), progesteron
badania hormonalne u kobiet, testosteron, SHBG, DHEA-S
badania hormonalne u mężczyzn, AMH (hormon antymüllerowski)
ocena rezerwy jajnikowej. Badania obrazowe: USG tarczycy, USG nadnerczy.
Testy dynamiczne
W przypadku niektórych schorzeń konieczne jest przeprowadzenie testów dynamicznych, które oceniają reakcję organizmu na określone substancje:
test hamowania deksametazonem - służy do oceny nadprodukcji kortyzolu (np. w zespole Cushinga),
test stymulacji ACTH - stosowany w diagnostyce niedoczynności nadnerczy,
test tolerancji insuliny - pozwala ocenić funkcjonowanie osi przysadka-nadnercza.
W Instytucie Diabetologii oferujemy szeroki zakres badań krwi, które pomagają zdiagnozować zaburzenia hormonalne związane z funkcjonowaniem różnych gruczołów dokrewnych:
Tarczyca:
TSH (tyreotropina)
podstawowy wskaźnik pracy tarczycy, FT3 i FT4
wolne hormony tarczycy, anty-TPO, anty-TG
przeciwciała występujące w chorobach autoimmunologicznych, takich jak Hashimoto czy choroba
Gravesa-Basedowa.
Cukrzyca i insulinooporność:
glukoza na czczo
ocena poziomu cukru we krwi, Hemoglobina glikowana (HbA1c)
pokazuje średni poziom glukozy z ostatnich 3 miesięcy, Test obciążenia glukozą (OGTT)
tzw. krzywa cukrowa i insulinowa, służą do oceny insulinooporności.
Nadnercza:
kortyzol (w surowicy lub w dobowej zbiórce moczu) – ocena tzw. osi stresowej, ACTH (hormon adrenokortykotropowy)
ocena pracy nadnerczy, Aldosteron i renina
badania przy podejrzeniu nadciśnienia o podłożu hormonalnym.
Przysadka mózgowa:
prolaktyna (PRL)
diagnostyka zaburzeń miesiączkowania i niepłodności, Hormon wzrostu (GH) i IGF-1
diagnostyka niedoboru wzrostu lub gigantyzmu, LH i FSH
ocena funkcji jajników i jąder.
Jajniki i jądra:
estradiol (E2), progesteron
badania hormonalne u kobiet, testosteron, SHBG, DHEA-S
badania hormonalne u mężczyzn, AMH (hormon antymüllerowski)
ocena rezerwy jajnikowej. Badania obrazowe: USG tarczycy, USG nadnerczy.
Testy dynamiczne
W przypadku niektórych schorzeń konieczne jest przeprowadzenie testów dynamicznych, które oceniają reakcję organizmu na określone substancje:
test hamowania deksametazonem - służy do oceny nadprodukcji kortyzolu (np. w zespole Cushinga),
test stymulacji ACTH - stosowany w diagnostyce niedoczynności nadnerczy,
test tolerancji insuliny - pozwala ocenić funkcjonowanie osi przysadka-nadnercza.
Żywienie a zaburzenia hormonalne
Wiele problemów hormonalnych ma związek z naszym trybem życia i nawykami żywieniowymi. Choroby endokrynologiczne można śmiało uznać za choroby cywilizacyjne, które są efektem współczesnego stylu życia. Powszechnie mówi się o negatywnym wpływie niezdrowej diety oraz braku aktywności fizycznej na naszą gospodarkę hormonalną. Niedobór błonnika, częste sięganie po produkty wysoko przetworzone, a także wszechobecne w żywności i opakowaniach substancje zaburzające równowagę hormonalną, to tylko niektóre z czynników, które mogą prowadzić do problemów z układem endokrynologicznym.
Aby poprawić funkcjonowanie tego układu, warto wypracować odpowiednie nawyki żywieniowe dopasowane do indywidualnych potrzeb organizmu. Zdajemy sobie jednak sprawę, że nie zawsze jest to łatwe, dlatego w Instytucie Diabetologii oferujemy kompleksową opiekę – współpracę lekarza z dietetykiem. Zaowocuje to pomocą w dostosowaniu diety i stylu życia do potrzeb pacjenta.
Aby poprawić funkcjonowanie tego układu, warto wypracować odpowiednie nawyki żywieniowe dopasowane do indywidualnych potrzeb organizmu. Zdajemy sobie jednak sprawę, że nie zawsze jest to łatwe, dlatego w Instytucie Diabetologii oferujemy kompleksową opiekę – współpracę lekarza z dietetykiem. Zaowocuje to pomocą w dostosowaniu diety i stylu życia do potrzeb pacjenta.